ΑΛΛΑΓΗ ΝΟΟΤΡΟΠΙΑΣ ΓΙΑ ΑΝΑΚΑΜΨΗ

Η βίαιη διαδικασία συρρίκνωσης της ζήτησης, την οποία ήδη βιώνουμε και η μείωση της κατανάλωσης, έχουν ήδη καταλυτικές επιπτώσεις στη μορφή του ελληνικού εμπορίου, με το κλείσιμο δεκάδων χιλιάδων μικρών και μεσαίων καταστημάτων και την αχρήστευση ολόκληρων (τέως) εμπορικών περιοχών. Η νοοτροπία διεθνούς επιχειρηματικότητας μπορεί να μας σώσει;

Το ελληνικό εμπόριο αποτελούσε τον φορέα διοχέτευσης ενός τεράστιου όγκου εισαγωγών, τον οποίο δημιουργούσε το ελληνικό καταναλωτικό αναπτυξιακό πρότυπο, το οποίο κατέρρευσε οριστικά και αμετάκλητα τον περασμένο Μάιο.

Χρηματοδοτείτο στην ουσία από τα φθηνά δάνεια του ιδιωτικού τομέα, που έπαιρναν οι τράπεζες από τη διεθνή τραπεζική αγορά και τα ελλείμματα του δημόσιου τομέα. Οι εισαγωγές στην Ελλάδα έφτασαν στην κορύφωσή τους το 2008, όταν χωρίς καύσιμα και πλοία πήγαν στα 41 δισ. ευρώ και σημείωσαν δραματική πτώση 10 δισ. το 2009 και άλλη μια πτώση ύψους 3 δισ. το 2010. Θα συνεχίσουν δε να πέφτουν και το 2011, όπως θα συνεχίσει να μειώνεται και το διαθέσιμο εισόδημα λόγω της ύφεσης.

Στα επόμενα χρόνια, ακόμα και αν αποκατασταθεί η πρόσβαση της Ελλάδας στις διεθνείς χρηματοπιστωτικές αγορές (σήμερα δεν έχουν πρόσβαση ούτε οι τράπεζες που δανείζονται από την ΕΚΤ, ούτε το κράτος που ζει από το μνημόνιο), η χρηματοδότηση της ελληνικής οικονομίας δεν θα επανέλθει ποτέ στα ακραία φαινόμενα της προ του 2010 εποχής, ούτε σε επίπεδο εισαγωγών, ούτε και από πλευράς διαθεσίμου εισοδήματος και εσωτερικής ζήτησης, μια που θα πρέπει να πληρώνουμε σημαντικό μέρος του εισοδήματός μας για τους τόκους και τα χρεολύσια των δανείων μας.

Πρακτικά όλα αυτά σημαίνουν ότι το εμπόριο έχει και θα έχει και στο μέλλον να διακινήσει πολύ λιγότερα εμπορεύματα.

Στις διαπιστώσεις αυτές προστίθεται και η καθυστέρηση της ανάπτυξης των δομών του ελληνικού εμπορίου, είτε με τη μορφή τεράστιου αριθμού μικρών καταστημάτων και του πολύ μικρού -σε σχέση με το επίπεδο ανάπτυξης της χώρας- αριθμού εμπορικών κέντρων και άλλων σύγχρονων μαζικών μορφών διάθεσης αγαθών, είτε λόγω της περιορισμένης ανάπτυξης του Διαδικτύου και του διαδικτυακού εμπορίου, λόγω της μέχρι πρότινος χαμηλής διείσδυσης του Ιnternet και χαμηλού επιπέδου χρήσης του e-commerce.

Η βίαιη διαδικασία συρρίκνωσης της ζήτησης, την οποία ήδη βιώνουμε και η μείωση της κατανάλωσης, έχουν ήδη καταλυτικές επιπτώσεις στη μορφή του ελληνικού εμπορίου, με το κλείσιμο δεκάδων χιλιάδων μικρών και μεσαίων καταστημάτων και την αχρήστευση ολόκληρων (τέως) εμπορικών περιοχών. Η πορεία αυτή είναι βέβαιο ότι θα συνεχιστεί στα επόμενα χρόνια, καθώς οι δυνάμεις που πιέζουν προς την κατεύθυνση αυτή κάθε άλλο παρά έχουν εξαντλήσει τη δυναμική τους. Όπως όμως συμβαίνει στη διαδικασία της (κατά Σούμπετερ) καπιταλιστικής δημιουργικής καταστροφής, θα δημιουργηθούν ταυτόχρονα και σημαντικές ευκαιρίες. Κυρίως αν οι έλληνες έμποροι ανακαλύψουν τις δυνατότητες που προσφέρει το ηλεκτρονικό εμπόριο και αναζητήσουν -σε συνεργασία με την πολιτεία- τρόπους για να καταστεί ανταγωνιστικό το ελληνικό εμπορικό πρότυπο του μικρού καταστήματος που βρίσκεται κοντά στον πελάτη.

Σε ό,τι αφορά το ηλεκτρονικό εμπόριο δεν έχουμε καμμία δικαιολογία για την αδυναμία και την καθυστέρησή μας. Γιατί άραγε τα χαλιά από την Ανατολή να πωλούνται κατά δεκάδες χιλιάδες σε ολόκληρη την Ευρώπη, από εμπορικά καταστήματα τύπου carpet vista, που είναι εγκατεστημένα στη Σουηδία, σε τιμές υποπολλαπλάσιες των τιμών της ελληνικής αγοράς, με παράδοση στο σπίτι οπουδήποτε στην Ευρώπη; Ποιο είναι το ανταγωνιστικό πλεονέκτημα της Σουηδίας στην πώληση χαλιών; Γεωγραφική απόσταση από τις πηγές, ή καλύτερη γνώση των αγορών της Ανατολής;

Η απάντηση είναι άλλη. Νοοτροπία διεθνούς επιχειρηματικότητας, την οποία το ελληνικό εμπόριο δεν διαθέτει και η οποία έχει ως συνέπεια να περιορίζεται το περίφημο «εμπορικό μας δαιμόνιο» στο επίπεδο της γειτονιάς, της πόλης, της χώρας, ή το πολύ της περιοχής των Βαλκανίων.

Σε ό,τι αφορά το πρότυπο του μικρού καταστήματος, η συρρίκνωση αποτελεί μια αναγκαστική ευκαιρία για να ανακαλύψουν τα ελληνικά εμπορικά καταστήματα τις συνεργασίες, τα logistics, τη χρήση του Διαδικτύου και της παράδοσης κατ’ οίκον, και τη σημασία που έχει η συλλογική οργάνωση και η συνεργασία με την τοπική αυτοδιοίκηση, για την αναβάθμιση του εξωτερικού δημόσιου χώρου των εμπορικών δρόμων, έτσι ώστε να θυμίζουν πολύ περισσότερο τις υπηρεσίες που προσφέρουν τα μεγάλα εμπορικά κέντρα.

Η Ελλάδα αλλάζει αναγκαστικά και βίαια και το εμπόριο μαζί της. Αν πέραν του τεράστιου κόστους, θα βρεθούν και αρκετοί επιχειρηματίες που θα μπορέσουν όχι μόνο να κρατηθούν αλλά και να αξιοποιήσουν τις ευκαιρίες που αναπόφευκτα δημιουργούνται στις περιόδους των μεγάλων αλλαγών, αυτό θα το νιώσουμε στο μέλλον.

www.psema.gr